Jalbugol (goodgol)Koode Gadaniiwol ene eyɓinee 250 haa 350 miliyoŋ Caggal Dawaa-Dawi

Koode gadiiɗe jalbude walla woodde njiytetee ko hakkunde duuɓi miliyoŋaaji 250 e 350 caggal Dawaa Dawi (Big Bang), ko ndeen koode gadane petti haa njayni e niɓɓere, so en njiɗi mbiyen ko ngaan saanga woni weetndoogo tageefo walla faru (univers).
Ko ɓooyaani, won wiɗto waɗa e lilluɗe (galaxies) jeegom ɓurɗe ɓooyde, wadde ɓurɗe woɗɗude en, limoore duuɓi majje anndira ko tolno keeweendi mitte ndiƴƴam (hydrojen) e nder majje, ko ɓuri heen heewde ndiƴƴam fof ɓuri ɓooyde koode.
Ɓaawo ɗuum yolnde hakkunde men e ɗeen lilluɗe ɓeta, lewñugol majje ina leefi, nde tawno ko ɓuri woɗɗude en fof ɓurata leefde ko lewñata, tawde lilluɗe cooynaaɗe ɗee peeñi ko duuɓi miliyoŋaaji 550 caggal Dawaa Dawi, koode gadane potata fettude ko hakkunde duuɓi miliyoŋaaji 250 e 350 caggal fuɗɗoode faru.
Ko ndeen faru nguu seerti e niɓɓere dewus, koode ngoni e fettude ina lewña baŋ yoo baŋ, ko ndeen wiyete weetndoogo faru,
Faru men ina yahra e duuɓi miliyaaruuji 13.8, kono ko ngu fuɗɗii yayneede faade jooni ko duuɓi miliyaaruuji 13.
En kollanooma mbaadi faru ngadani, caggal nde koode gadane petti haa piy lilluɗe, ko e ɗiirtagol weey gadanol protoŋaaji, elekroŋaaji e notroŋaaji carii e faru, caggal niɓɓere dewus.

Eɗen ɗamini maa niiwnorgal James Webb wallu en yiyde fuɗɗoode koode gadane, e no ɗe pettiri haa ɗe njalbi ha de majje fiyde lilluɗe e nder nguu faru.
Ɗeen koode noon ina ceerti e yoga e koode ɗe ngannduɗen hannde, hay Naange men, nde tawno ɗe nduppatno tan ko ndiƴƴam (hidrojen) ɓolam, ko kañje ɓurata mawnude, so ɗe keɓii kaaɗdi nguurndam majje ɗe pusa, ko e pusndi majje jamɗe nisɗe tawetee, ko heen kadi ɗaŋe tagete, ko heen aawdi nguurndam woni.
So wonaa hidrojen, heliyoom e liciyoom ko heddi e geɗe neesu fof tafaa ko e nder koode, ɗe caroto ko nde hoodere fusi, wadde eɗen mbaawi wiyde ko hoodere woni fayannde yoga e geɗe neesu (éléments naturels).

Sewnde: Pullohannde he Kuɗol ✍🏽Hammadi Jah

Innaado Dow o

Innaado Dow o

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *